28 صفر سال یازدهم هجرى در مدینه از دنیا رفتند.رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله را روز وجهان بشریت را در سوگ فروبرد. ایام سالگرد وفات حضرت محمد مصطفی(ص) را به تمامی مسلمان بخصوص شیعیان جهان تسلیت باد
با رحلت پیامبر عزیز اسلام، نه تنها مدینه بلکه تمام ملک وجود
در اندوه و در عزا فرو رفت. رواست اگر آسمان و زمین خون گریه کنند؛ چرا که این داغ
عزای قافله سالار انبیاست. با رحلت نبی اکرم شهر مدینه یکسره بلا شد و قومی برای غصب
خلافت جمع شدند. از آن پس هرشب صدای ناله زهرا به گوش مردم مدینه می‌رسید. پس از آن
بود که غربت زهرای مرضیه و علی مرتضی آغاز شد. غربت اهل بیت نشان از چه داشت غیر از
ناسپاسی مردمان نسبت به پیامبری که وجودش برای آنان رحمت و برکت بود؟ پیامبری که آن
همه سفارش اهل بیتش را کرده بود؟ پیامبر اکرم از همه اتفاقات پس از خود؛ از غم حیدر
خیبر شکن، به آتش زدن خانه دخترش، فردای حسین و حسن، از حسین و بدن بی کفنش خبرداشت.
او می‌دانست که آزردن بتول پس از رحلت رسول شروع جنایات کربلا خواهد بود. اشک از دیده
فرو ریخت. روحش پر زد و دختر مظلومه او تنها ماند.
روز بیست و هشتم ماه صفر از غم انگیزترین روزهای تاریخ
اسلام و مسلمین است در این روز غم و اندوه گویی آسمانیان هم مانند زمینیان اشک می‌ریزند
و ماتم سرا هستند و مویه کنان یا محمد یا محمد می‌گویند، محمد (ص) رسول عشق و
مهربانی و هدایت انسانها از ضلالت و گمراهی به سرمنزل مقصود و سعادت بود.
در این روز جهان شاهد سالگرد رحلت بزرگترین انسانی است که
بشریت در خود دیده است، والاترین پیامبری که از طرف پروردگار به عنوان «رحمه
للعالمین» مبعوث شده است، ما از آن رسول عشق و رستگاری سخن به میان می‌آوریم که
نسخه کامل بشریت و اسوه حسنه‌ای بود که تمامی رفتار و کردارش بیانگر تعالیم مکتب
اسلامی بود.
صبر و شکیبایی بر هر مصیبتی نیکوست جز در غم فراق تو ای
پیامبر خاتم(ص)، بی‌تابی و ناشکیبایی ناپسند است جز در اندوه شهادت تو، مصیبت رحلت
تو چنان بزرگ است که هر مصیبتی پیش از تو و پس از تو ناچیز است، فقدان غم رفتن تو
پشت اهالی ایمان را شکسته و عشق را داغدار کرده است، باور کن آسمان هم تاب غم فراق
تو را ندارد و کمرش زیر داغت خم شده است.
در رحلت خاتم انبیا محمد مصطفی (ص) فرشتگان عرش می‌گریند،
عاشقانش با چشمانی اشک آلود، مرثیه غم می‌سرایند و ما نیز در رحلت آسمانی اش در
سوگ می‌نشینیم و معراج وصالش را با حضرت دوست و رحلت جانسوزش را به عاشقان رسالتش
تسلیت می‌گوییم، نامت بلند و دینت پر رهرو، ای جاری‌تر از حیات در پیکر آدمی.
مصیبت درگذشت هر کس به قدر عظمت شخصیت اوست و از آن جا که
در عالم آفرینش حدی به مقام حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه وآله) نمی‌رسد و ایشان
گوهر بی همتای خلقت هستند، مصیبت وفات ایشان نیز بی مانند و استثنایی است، عظمت
سنگینی و ناگواری فاجعه رحلت پیامبر خاتم به قدری اندوهناک است که در حقیقت درک ما
از بزرگی این فاجعه عاجز و ناتوان است.
پدر و مادرم فدایت ای رسول خدا، با مرگ تو رشته‌ای پاره شد
که در مرگ دیگران چنین قطع نشد و آن نبوت و فرود آمدن پیام و اخبار آسمانی بود،
مصیبت تو دیگر مصیبت دیدگان را تسلی دهنده است پس از مصیبت تو دیگر مرگ‌ها اهمیتی
ندارد، از طرفی این یک مصیبت همگانی است که عموم مردم به خاطر تو عزادار شده اند،
اگر نبود که امر به صبر و شکیبایی فرموده ای و از بی تابی نهی نموده ای آنقدر گریه
می‌کردیم تا اشک‌هایمان تمام شود و این درد جانکاه همیشه در ما می‌ماند و حزن و
اندوهمان دائمی می‌شد که همه اینها در مصیبت رحلت تو کم و ناچیز است.
سختی مصیبت رحلتت ای پیامبر خدا به قدری زیاد است که مثل تو
دیگر در پهنه زمین تکرار نخواهد شد اما ما با تکرار صلوات بر تو نور حضورت را در
قلب خود احساس می‌کنیم، سلام و صلوات خداوند بر خاتم انبیاء و فخر انسانها حضرت
محمد مصطفی (صلیالله علیه وآله) و خاندان پاک و مطهر او باد.
ای رسول خاتم سلام و درود خداوند بر تو باد ای فرستاده خوبی‌ها،،
ای مهربانترین فرشته خاک، تو از ملکوت آسمان به زمین فرا خوانده شدی تا انسان را
با معنای واقعی اش آشنا کنی، تو آفتاب روشن حقیقت بودی در شام تیره زندگی، از مشرق
دلها برآمدی و صدها افسوس که اکنون، آسمان تبدار غروب جانگداز توست.
آه خدایا کدامین زبان و کدامین قلم یارای بیان و نوشتن گوشه‌ای
از غم عظمای رحلت سراسر حزن و اندوه پیغمبر گرامی اسلام، آن خورشید درخشان آسمان
نبوت و چشمه جوشان تقوی را دارد، او که نمونه یک انسان کامل و دارای همه خصوصیات
انسانی و اسلامی بود، کدامین قلم است که از تو به صورتی بایسته و شایسته یاد کند؟
یا محمد (ص)از رحلت تو چه بگوئیم و چه بنویسیم که براستی وصف این غم بزرگ، این
رحلت جانگذار و وصف کبری و داهیه عظمی در توان کدامین قلم و کدامین بیان می‌گنجد؟
در روز رحلت پیامبر اعظم (ص)، اشک غم از دیدگان می‌ریزیم و
بی تاب می‌شویم در سالروز رحلت ختم رسل (ص)، زخمی بزرگ در سینه داریم و چراغ آسمان
خاموش گشته است و ای برگزیده درخشان خداوند در آسمان نبوت و رسالت اندکی بیا و
بحال این عاشقان حق و سوختگان سرزمین ما نظری کن، ای پیامبر عشق و توحید، ای حبیب
خدا ای یاور مظلومان وای چشمه جوشان ایمان و تقوی، گوشه چشمی بر جمع پریشان اهل
بیت، دخت گرامیت در خانه سرور و بانوی دو جهان بینداز، ای پدر امت، ای رسول حق،
پیکر افسرده زهرایت را در آغوش بگیر، اشکها را از دیدگانش پاک کن، دل شکسته ی
زهرایت را تسلی بده، پهلوی شکسته اش را مرهم بگذار، گونه کبودش را نوازش کن، قلب
شکسته اش را التیام بخشای، ای رسول خدا پیکر عرقه بخون مجتبی علیه السلام را از
مقابل دیدگان ام ابیها دور کن، مگذار بدن تیر آلودش را نظاره کند، به او بگو که
گریه را بس کند، بگو که فرزندش مهدی (عج) می‌آید، بگو که او از راه می‌رسد او می‌آید،
او باید بیاید و انتقام خونها را بگیرد و شادمانی را بهمراه بیاورد.
ما بندگان ناتوان چطوری می‌توانیم در حق پیامبری که سراپا
فضیلت و رحمت و منبع خیر و نیکی و بزرگواری است سخنی بگویم؟ آنچه که می‌گوییم قطره
ای است از دریا، خوی پیامبر(ص) و رفتار آن بزرگوار و کردار آن حضرت سرمشق مسلمین و
بلکه نمونه و الگوی عالی همه انسانها است و در حقیقت تجسمی از اسلام است.
یا محمد (ص) رحلتت پشت اهالی ایمان را شکسته است، در سالروز
رحلت خاتم الانبیاء (ص) فرشتگان و عرشیان خون می‌گریند و عاشقان و رهروان شیوه
هدایت و سعادت با چشمانی اشک آلود مرثیه غم را می‌سرایند، تویی که نفس زندگی و
امید و حرکاتت زندگی ساز بود، یا محمد (ص) در سالروز رحلتت دیده را با اشک سیراب
می‌کنیم تا نور معرفت به ارزش‌های والای اسلامی و انسانی که تو پیام آور آن بودی
در چشم‌هایمان افزون شود.
روز 28 ماه صفر که برابر با رحلت جانسوز پیامبر اکرم حضرت محمد (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) است، به مانند بسیاری از روزهای مقدس در سال، اعمال مستحبی نظیر انجام غسل، روزه، دعا و خواندن دو رکعت نماز دارد که مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان جزئیات آن را بیان کرده است. در ادامه این مطلب اعمال 28 صفر گردآوری شده است.
آداب و اعمال ذکر شده در کتب دینی برای روز 28 صفر به شرح زیر میباشد:
صدقه دادن
آنچه که از گذشتگان و برخی روایات دینی ما رسیده است، ماه صفر به ویژه روزهای پایانی این ماه که وفات پیامبر گرامی اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) در آن واقع شده است، به نحوست معروف بوده و در این ماه پیامبر و امامان در مورد صدقه دادن روایات زیادی نقل نموده و سفارش کرده اند.
خواندن 10 مرتبه دعای یا شَدِيدَ الْقُوَى ..
اگر کسی بخواهد محفوظ بماند از بلاهای نازله در ماه صفر، در هر روز ده مرتبه بخواند دعایی را که «محدث فیض» روح الله روحه، در «خلاصة الاذکار» ذکر فرموده است.
وَ يَا شَدِيدَ الْمِحَالِ يَا عَزِيزُ يَا عَزِيزُ يَا عَزِيزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِكَ جَمِيعُ خَلْقِكَ فَاكْفِنِي شَرَّ خَلْقِكَ يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ يَا لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِين
ای سخت نیرو، و ای سختگیر! ای عزیز، ای عزیز، ای عزیز! خوارند از بزرگیات همه خلقت. پس کفایت کن از من شرّ خلق خودت را، ای احسان بخش! ای نیکوکار! ای نعمت بخش! ای عطا دِه! ای که معبودی جز تو نیست! منزّهی تو! به راستی من از ظالمانم. اجابت کردیم برایش و نجاتش دادیم از غمّ و همچنین نجات دهیم مؤمنان را، و رحمت کند خدا بر محمّد و آل پاک و پاکیزه اش!
روزه گرفتن
روزه گرفتن در روزهای ابتدایی، میانی و پایانی هر ماه تأکید بسیاری شده که بر همین اساس، روزه در 28 ماه صفر نیز که از روزهای پایانی این ماه قلمداد می شود، دارای ارزش بسیاری است.
غسل کردن
از انجا که یکی از اعمال 28 صفر، خواندن زیارت حضرت رسول (ص ) است، مستحب است که قبل از خواندن زیارت حتی از راه دور، غسل انجام شود.
خواندن زیارت حضرت محمد (ص) از راه دور
شیخ مفید و شهید و سید بن طاوس رحمهم الله گفته اند که چون در غیر مدینه طیبه خواهى که حضرت رسول صلى الله علیه و آله را زیارت کنى غسل بکن و شبیه به قبر در پیش روى خود بساز و اسم مبارک آن حضرت را بر آن بنویس و بایست و دل خود را متوجه آن حضرت گردان و زیارت ایشان را بخوان
متن زیارت حضرت رسول (ص) و ترجمه آن به شرح زیر میباشد:
اَلسَّلامُ عَلَیک یا رَسُولَ
سلام بر تو ای رسول
اللّهِ اَلسَّلامُ عَلَیک یا نَبِی اللّهِ اَلسَّلامُ عَلَیک یا مُحَمَّدَُ بْنَ عَبْدِ اللّهِ
خدا سلام بر تو ای پیغمبر خدا سلام بر تو ای محمد فرزند عبداللّه
اَلسَّلامُ عَلَیک یا خاتَِمَ النَّبِیینَ اَشْهَدُ اَنَّک قَدْ بَلَّغْتَ الرِّسالَةَ وَاَقَمْتَ
سلام بر تو ای خاتم پیمبران گواهی دهم که تو رسالت را رساندی و
الصَّلوةَ وَ اتَیتَ الزَّکوةَ وَاَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَیتَ عَنِ الْمُنْکرِ
نماز را برپا داشتی و زکات دادی و امر کردی به معروف و نهی کردی از کار بد
وَعَبَدْتَ اللّهَ مُخْلِصاً حَتّی اَتیک الْیقینُ فَصَلَواتُ اللّهِ عَلَیک وَرَحْمَتُهُ
و عبادت کردی خدا را از روی اخلاص تا مرگ به سراغت آمد پس درودهای خدا بر تو باد و رحمتش
وَعَلی اَهْلِ بَیتِک الطّاهِرینَ
و بر خاندان پاکیزه ات
اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ
گواهی دهم که معبودی نیست جز خدای یگانه ای که شریک ندارد
وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَاَشْهَدُ اَنَّک رَسُولُ اللّهِ وَاَنَّک
و گواهی دهم که محمد بنده و رسول او است و گواهی دهم که توئی رسول خدا و همانا
مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِاللّهِ وَاَشْهَدُ اَنَّک قَدْ بَلَّغْتَ رِسالاتِ رَبِّک وَنَصَحْتَ
توئی محمد بن عبداللّه و گواهی دهم که رسالت پروردگارت را رساندی و برای
لاُِمَّتِک وَجاهَدْتَ فی سَبیلِ اللّهِ وَعَبَدْتَ اللّهَ حَتّی اَتیک الْیقینُ
امتت خیرخواهی کردی و در راه خدا جهاد کردی و خدا را پرستش کردی تا مرگت فرا رسید
بِالْحِکمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَاَدَّیتَ الَّذی عَلَیک مِنَ الْحَقِّ وَاَنَّک
بوسیله حکمت و پند نیک و آنچه را از حق به عهده داشتی ادا کردی و براستی تو
قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنینَ وَغَلُظْتَ عَلَی الْکافِرینَ فَبَلَّغَ اللّهُ بِک اَفْضَلَ
نسبت به مؤ منان مهربان و نسبت به کافران سخت گیر بودی خدایت به بهترین
شَرَفِ مَحَلِّ الْمُکرَّمینَ اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی اِسْتَنْقَذَنا بِک مِنَ الشِّرْک
شرافت جایگاه گرامیان برساند ستایش خدائی را است که ما را بوسیله جناب تو از شرک
وَالضَّلالَةِ اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ صَلَواتِک وَصَلَواتِ مَلاَّئِکتِک الْمُقَرَّبینَ
و گمراهی نجات بخشید خدایا پس درودهای خود و درودهای فرشتگان مقربت
وَاَنْبِیاَّئِک الْمُرْسَلینَ وَعِبادِک الصّالِحینَ وَاَهْلِ السَّمواتِ
و پیمبران مرسلت و بندگان شایسته ات و ساکنان آسمانها
وَالاْرَضینَ وَمَنْ سَبَّحَ لَک یا رَبَّ الْعالَمینَ مِنَ الاْوَّلینَ وَالاْ خِرینَ
و زمینها و هر که را برای تو ای پروردگار جهانیان تسبیح گویند از اولین و آخرین
عَلی مُحَمَّدٍ عَبْدِک وَرَسُولِک وَنَبِیک وَاَمینِک وَنَجِیک وَحَبیبِک
همه را یکجا قرار ده برای محمد بنده و رسولت و پیامبرت و امین (بر وحیت ) و همرازت و حبیبت
وَصَفِیک وَخآصَّتِک وَ صَفْوَتِک وَخِیرَتِک مِنْ خَلْقِک اَللّهُمَّ اَعْطِهِ
و دوست خالص و مخصوصت و برگزیده و منتخب تو از میان خلقت خدایا به محمد درجه
الدَّرَجَةَ الرَّفیعَةَ وَ اتِهِ الْوَسیلَةَ مِنَ الْجَّنَةِ وَابْعَثْهُ مَقاماً مَحْمُوداً
بلندی عطا فرما و مقام وسیله را در بهشت به او بده و به مقام پسندیده ای او را برگزین
یغْبِطُهُ بِهِ الاْوَّلُونَ وَالاْ خِرُونَ اَللّهُمَّ اِنَّک قُلْتَ وَلَوْ اَنَّهُمْ اِذْ ظَلَمُوا
که غبطه خورند به او اولین و آخرین خدایا تو فرمودی ((و اگر ایشان در آن هنگام که به خود ستم کردند
اَنْفُسَهُمْ جآؤُک فَاسْتَغْفَرُوا اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّهَ
به نزد تو آیند و از خدا آمرزش خواهند و پیغمبر هم برای ایشان آمرزش بخواهد همانا بیابند خدای را
تَوّاباً رَحیماً وَاِنّی اَتَیتُک مُسْتَغْفِرًا تآئِباً مِنْ ذُنُوبی وَاِنّی اَتَوَجَّهُ بِک
بسیار توبه پذیر و مهربان )) و من آمرزشخواهانه به درگاهت آمده و توبه از گناهانم کردم و من بوسیله تو
اِلَی اللّهِ رَبّی وَرَبِّک لِیغْفِرَ لی ذُنُوبی
رو به خدائی کرده ام که پروردگار من و تو است تا بیامرزد گناهانم را
ذکر این نکته ضروری است که به دلیل اینکه رحلت خاتم پیامبران (ص) بزرگترین مصیبت در جهان اسلام محسوب می شود بر تعطیل شدن بازارها در این روز و دوری از انجام هر گونه فعالیت کاری ، سفارش بسیاری شده است.
