نوروز به چه معناست
اگربه كلمه نوروزتوجه كنيم نوروز و‌اژه‌اي مركب است كه از دو جزء(نو+روز) تركيب يافته است كه به معناي روز نوين است كه از لحاظ اصطلاحي به معناي نخستين روز از نخستين ماه از سال خورشيدي استعمال مي شود ودر زبان قديم اين واژ به معناي نوك روچ يا نوك روز بوده است.
اما تعريفي كه از بيروني از نوروز نقل شده است :
نوروز نخستين روز است از فروردين ماه و از اين جهت روز نو نام نهاده شده است زيرا كه پيشاني سال نو است از اين پنج روز همه جشن هاست.
اگربه عيد نوروز و جشن هاي آن توجه نمائيم سابقه آن به پيش از اسلام بر مي گردد نوروز در بين ايرانيان از قديم الايام بعنوان يك جشن و رسم استفاده شده است ظهور اسلام و بر خورد مسالمت آميز آن باساير اديان و آيين ها از جمله اعتقادات مذهبي و ملي ايرانيان موجب شد كه مراسم و آدابي كه تضادي با دين مبين اسلام نداشت با فرهنگ ديني و فق داده كه يكي از اين مراسم ملي عيد نوروز بود و نوروز تنها جشني بود كه از دوران باستان تا به امروز ادامه داشته است يكي از مهمترين منابعي كه به جشن و افسانه هاي عيد نوروز پرداخته شده است كتاب آثار الباقه اثر دانشمند گرامي ابوريحان بيروني متوفي 440 هجري قمري است ،احترام به عيد نوروز در دين اسلام فقط منحصر به شيعه نيست امّا روايات و احاديث كه از عالمان شيعه نقل شده تـأكيد برموضوع شده است
علامّه مجلسي در كتاب السماء والعالم از امام صادق عليه السلام حديثي نقل كرده است كه :
در آغاز فروردين ،آدم آفريده شد وآن روز فرخنده اي است براي طلب حاجت ها و برآورده شدن آرزوها و ديدار پادشاهان و كسب د انش و زناشويي و مسافرت و داد وستد در آن روز خجسته بيماران بهبودي مي يابند و نوزادان به آساني زاده مي شوند و روزها فراوان مي گردد0
امّا واژه عيد در قرآن كريم آمده است كه خداي متعال در قرآن سوره مائده آيه 114 آمد كه:
(خدايا نازل كن براي ما مائده اي از آسمان براي اولين و آخرين از ما عيد باشد و نشانه اي از تو)
امام علي (ع) می فرماید:
و کل یوم لا یعصی الله فیه فهو یوم عید
هر روزي كه در آن روز معصيت خدا نشود و گناهي انجام نگيرد آن روز عيد است.
روايتي از امام جعفرصادق(ع)در بحارالانوار در جلد 56 صفحه 91 نقل شده است كه
مي فرمايد :
نوروز روزي است كه خورشيد در آن طلوع كرده مگر اين كه مادر نوروز روز انتظار از ميان رفتن سختيها هستيم زيرا نوروز از ما و شيعيان ماست.
در اينكه عيد نوروز مورد تأييد دين اسلام مي باشد شك و شبهه اي وجود ندارد امّا اينكه عيد نوروز كه بعنوان يكي از رسوم ايرانيان بوده و ارزش ديني و معنوي خود را حفظ كند بايد مطابق اصول ديني ادامه داده و از اموري كه باعث افراط و تفريط در اجراي برنامه هاي نوروز هست كاسته شود زيرا درنوروز كه ايرانيان در قبل از شروع سال نو به نظافت خانه و محل زندگي خود مي پردازند تاسال جديد را با پاكيزگي تمام شروع كنندمي بايستي از نظر روحي و رواني و تمام اموري كه باعث آلودگي قلب و جان آدمي مي باشد پاك گردد تا جايي كه در دين اسلام آداب خاصي براي عيد نوروز در كتب اسلامي خصوصا"مفاتيح الجنان ذكر شده است كه حضرت صادق (ع)به معلي بن خنيس تعليم فرموده: كه چون روز نوروز شود غسل كن و پاكيزه ترين جامه هاي خود را بپوش و به بهترين بوهاي خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار پس چون از نماز پيشين و پسين و نامه هاي آن فارغ شوي چهار ركعت نماز بگذار يعني دوركعت به يك سلام ودر ركعت اول بعد از حمد ده مرتبه سوره انا انزلنا ه بخوان ودر ركعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل يا ايها الكافرون و در ركعت سوم بعد از حمد ده مرتبه سوره توحيد ودر ركعت چهارم بعد از حمد ده مرتبه (قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس بخوان) و بعد از نماز به سجده شكر برو و دعاي:بار خدايا برمحمد و آل محمد اوصياءپسنديده رحمت فرست و هم بر همه پيامبران و فرستادگانت به بهترين بركاتت و بر جسم و جان شان رحمت فرست بار خدايا بر محمد (ص)و آل محمد بركت ده و به مادر اين روزي كه برتريش دادي و گراميش نمودي و شرافت و بزرگيش بخشيدي بركت ده بار خدايا مرا در آنچه در آن بر من انعام فرمودي بركت ببخش تا بغير از توديگري را سپاس نكنم و در روزيم گشايش و وسعت ده اي صاحب جدال و بزرگواري 0بار خدايا هر چه از من نهان باشد پس كمك و نگهداري تو ازمن نهان مباد و هر چيز را كم كنم پس مباد كمم كني ياريت را تا بر رنج و زحمت نيفتم براي آنچه محتاج آن نيستم اي صاحب جلالت و بزرگواري و همچنين به نقل از كتاب مفاتيح الجنان از علّامه مجلسي در زاد المعاد محدث قمي رضوان اللّه عليه دعاي مشهور :
يا مقلب القلوب و الابصار يا مدبر الليل و النهار
يا محول الحول و الاحوال حول حالنا الي احسن الحال
را براي هنگام تحويل و لحظه حلول سال جديد ذكر كرده اند بخوان و ديگر از آداب عيد نوروز هديه دادن است كه هم در عرف مردم ايران هم از امامان معصوم كه در كتاب من لايحضر ،الفقيه ج3ص300 نقل شده است كه به امام (ع)هديه نوروزي عطاشد فرمود :اين هديه چيست گفتند يا امام هديه روز نوروز است 0
امام علي (ع)فرمود :
هر روز را براي ما نوروز بسازيد
امّا نوروز از نظر فتواي علماءشيعه :اكثر مراجع تقليد در خصوص اصل عيد و عيدي گرفتن اشكالي نمي بينند و اگر عيد كه همراه با جشن و شادي است وارد امور حرام نگردد مورد تأييد بوده است كه نظر حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب كه در اين خصوص بدين شرح است در اصل عيد و عيد گرفتن اشكالي نيست بايد از كارهاي حرام احتراز شود همچنين حضرات آيات صافي گلپايگاني و مكارم شيرازي و مرحوم فاضل لنكراني و تبريزي نظري مساعد نسبت به عيد نوروز داشته اند بشرط اينكه جشن ها و شادي تمايل به محرمات پيدا نكنند0
امّا مهمترين نكته اي در عيد نوروز بايد مورد توجه ما مردم ايران قرار بگيرد جداي از مسائل گوناگوني كه در عيد نوروز صورت مي پذيرد از جمله قرائت قرآن –صله رحم وديد و بازديد و هديه دادن و خواندن نماز –غسل كردن و همه از اموري هستند كه مطابق با شريعت اسلام مي باشد بحث اصلاح الگوي مصرف در تمام امور زندگي مي باشد
ه نظر من آنچه كه ملت ایران در باب عید نوروز انجام داده است، یكی از زیباترین و شایسته ترین كارهایی است كه می شود با یك مراسم تاریخی و سنّتی انجام داد. اوّل سال شمسی ما ایرانیها، - یعنی اوّل بهار - عید نوروز است. اوّلاً ملت ایران افتخار دارد كه سال شمسی او هم سال هجری است؛ یعنی همچنان كه سال قمری ما از مبدأ هجرت خاتم الانبیاء علیه و علی آله الصّلاه والسّلام است، سال شمسی ما هم از مبدأ هجرت است. بقیه ملتهای مسلمان برای سال شمسی خود، از سال میلادی استفاده می كنند؛ ولی ما ایرانی ها، هجرت نبیّ اكرم را، هم مبدأ سال قمری قرار دادیم، هم مبدأ سال شمسی.
این، مطلب اوّل كه به نظر من نشانگر هنر و عشق و علاقه ایرانی به تعالیم مقدّس اسلام و به آثار مطهّر و مقدّس نبوی است. در ضمن، اوّل سال را اوّل فصل بهار انتخاب كرده ایم، در حالی كه مسیحیان، اوّل زمستان را اوّل سال قرار می دهند! البته فرق آنها با ما این است كه ولادت حضرت مسیح، تاریخ مشخّصی ندارد و یك مطلب حدسی است؛ در حالی كه هجرت نبیّ مكرّم اسلام، از نظر تاریخی كاملاً دقیق و مشخّص است. به هر حال ما اوّل بهار را اوّل سال خودمان قرار داده ایم كه این هم یك ذوق و سلیقه ایرانی است.
اوّل بهار، اوّل رویش طبیعت، اوّل بیداری باغ و راغ و بوستان و اوّل بالندگی همه موجودات زنده است. این بهتر از زمستان است كه وقت مردن و انجماد طبیعت و گیاه و نباتات است.
- برخورد اسلام با سنت های قبل از اسلام
اسلام با سنّتهایی كه از قبل از اسلام باقی مانده است، دو نوع رفتار می كند. اوّلاً بعضی سنّتهای غلط را به كلّی از بین می برد و نابود می كند؛ چون سنّتهای درستی نیست. مثل این كه عربها قبل از اسلام، دختران خودشان را نگه نمی داشتند، یا بیشتر ملتهای غیرمسلمان، جنس زن را تحقیر و اهانت می كردند! اسلام این سنّت را به كلّی از بین برد؛ چون به كلّی غلط بود.
ثانیاً اسلام بعضی از سنّتها را از بین نبرده است. كالبد سنّت را نگه داشته و محتوا و روح آن را عوض كرده است؛ مثل بسیاری از اعمال و مراسم حج. این طوافی را كه ملاحظه می كنید، قبل از اسلام هم بود؛ منتها محتوای طواف، محتوای شرك بود! اسلام آمد و این عمل را از محتوای شرك آلود، خالی و از محتوای توحید پر كرد. طواف در آن زمان، مظهر گرایش انسان به آلهه و ارباب ادّعایی و پنداری بود؛ آن را تغییر داد و مظهر ارادت انسان به مركز عالم وجود - یعنی حضرت حق متعال و وجود مقدّس پروردگار - قرار داد.
ظاهر را نگه داشت و باطن را عوض كرد.اسلام در بسیاری از مواقع، با سنّتها این كار را می كند. مردم ما عین همین كار را با نوروز كردند؛ نوروز را نگه داشتند و محتوای آن را عوض كردند. نوروز در ایران، جشنی در خدمت حكومتهای استبدادی قبل از اسلام بود! به همین خاطر است كه »نوروز باستانی«، »نوروز باستانی« می گویند! »نوروز« اش خوب است، ولی« باستانی« اش بد است! »باستانی« یعنی این كه همه این جشنهای دوره سال - مثل جشن »نوروز«، یا جشن »مهرگان«، یا جشنهای دیگری نظیر »خردادگان«، »مردادگان« و جشنهای گوناگونی كه قبل از اسلام بوده است - در خدمت حكومتهای استبدادی و سلطنتهای پوسیده دوران جاهلیت ایران بود! محتوای نوروز، محتوای مردمی و خدایی نبود؛ توجّه و ارادت به حضرت حق در آن نبود؛ جهات عاطفی و انسانی و مردمی در نوروز نبود! ملت ایران نوروز را نگه داشتند؛ اما محتوای آن را عوض كردند. این محتوای امروز نوروز ایرانی، غیر از محتوای باستانی است.
نوروز برای ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّل تحویل سال كه می شود، مردم دعا می خوانند، »یا محوّل الحول والاحوال« می گویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع می كنند، توجّه خود را به خدا زیاد می كنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانه ای برای دید و بازدید و رفع كدورتها و كینه ها و محبّت به یكدیگر قرار می دهند. این همان برادری و عطوفت اسلامی و همان صله رحم اسلام است؛ بسیار خوب است. .. نوروز را نگه داشتند، محتوای آن را كه غلط بود، به محتوای صحیح و درست تبدیل كردند. این هنر ملت ایران و ذوق و سلیقه ایرانی مسلمان است.
عید نوروز در جبهه
لحظه تحویل سال 1363 بعد از عملیات خیبر منطقه جفیر
مردانی، مرد با لباس‌‌های خاکی دور سفره عید نشستهاند، دست‌هایشان را رو به آسمان گرفته‌اند، به پیام نوروزی مولایشان گوش می‌دهند، می‌روند تا دوباره بایستند و معلوم نیست نوروز دیگر بر سفره آسمانی می‌نشینند یا زمینی.
به گزارش لقمه، یازده روز از پایان عملیات خیبر می‌گذشت؛ رزمنده‌ها یک ماه می‌شد که در جزیره مجنون و سرزمین‌های باتلاقی شب و روز نداشتند و فرماندهانی همچون محمدابراهیم همت، مرتضی یاغچیان، حمید باکری، اکبر زجاجی و هزاران رزمنده شجاع و حماسه‌آفرین بسیجی، بهایی بود که برای حفظ جزایر داده بودند.
عید نوروز از راه می‌رسید و رزمنده‌ها از نوجوان 13 ـ 14 ساله تا پیرمردان 60 ـ 70 ساله هنوز در منطقه بودند.
«یوسف گرامی» از عکاسان دفاع مقدس، تصویری ماندگار از سفره عید نوروز در جبهه در تاریخ ماندگار دفع مقدس ثبت کرده است که جمعی از بسیجیان پایگاه ابوذر تهران دور سفره‌ای در منطقه جفیر نشستهاند.
عکس حضرت امام خمینی(ره)، مردانی با لباس‌‌های خاکی، پرچم سرخ و سفید و سبز ایران، چفیه، فانوس، برگ سبز، یک سینی پرتقال، آجیل‌هایی که داخل ماهی‌تابه‌های آلومینیمی کوچکی ریخته شده و اسلحه‌هایی که نماد مقاومت در برابر هر هجمه‌ای است، تمام وسایل دو سفره نایلونی متفاوت است و دور این سفره رزمنده‌ها در حالی که دست‌هایشان را رو به آسمان گرفته‌اند، پیام مولایشان امام خمینی(ره) را از رادیو گوش می‌دهند.
حضرت امام(ره) در پیام نوروزی اول فروردین 1363 می‌فرمایند «از خدای تبارک و تعالی خواستارم که به برکت حضرت ولی امر (سلام‌الله‌علیه) که این کشور، کشور اوست، این سال جدید را بر همه مسلمین جهان خصوصاً بر ملت عزیز ما مبارک کند. مبارک باد این پیروزی بزرگ اسلام بر کفر، مبارک باد این جهاد بزرگ مجاهدین ما در راه اسلام. ان‌شاءالله این روز عید مبارک باشد برای همه. شهدا مهمان خدا هستند، اگر اینها را ما واقعاً در قلب‌‌مان ادراک بکنیم، عید می‌شود برای کسانی که شهید دارند، عید می‌شود برای کسانی که مجروح شدند، عید می‌شود برای کسانی در راه خدا عزیزان خودشان را از دست دادند، برای اینکه این عزیزان، عزیزان خدا هستند، اینها همه از او هستند. و امیدواریم که این سال باز مبارک باشد بر همه قشرهای ملت و همه کسانی که در زیر سایه جمهوری اسلامی هستند و بر همه ملتهای ضعیف».
و آنها می‌روند تا حماسه‌های دیگری را خلق کنند، شاید فقط تعداد انگشت‌شماری از این مردان عید نوروز سالهای آینده را دور چنین سفره‌ای نشستند و همه آنها می‌دانند که معلوم نیست نوروز دیگر بر سر سفره آسمانی می‌نشینند یا زمینی
چکیده از تاریخچه نوروز
اکثر مردم نوروز و جشنهاي جنبي آن را جشن هايي با گذشته صد در صد ايراني مي دانند. بعضي از اين مراسم، بخصوص چهارشنبه سوري، بخاطر اهميت آتش در آن، حتي وابسته به دين زرتشت دانسته شده. از طرفي، شواهد مختلف نشاندهنده اين مطلب هستند که اين جشنها تاريخي فراتر از قوم "ايراني" (به معناي قوم هندو-اروپايي مهاجري که در حدود سال 3000 سال قبل به ايران آمدند) دارند و احتمالا" از مراسم قبل از آريايي اين فلات سرچشمه مي گيرند و چه بسا اقوام عيلامي، کاسي، گوتي و ديگر اقوام باستاني نيز آنها را جشن مي گرفته اند.
تاریخچه عید نوروز و جشن باستان نوروز
منبع اطلاعات ما در مورد باورهاي اقوام هندو- ايراني و بعدا" ايراني، در درجه اول قديمترين قسمتهاي اوستا و در حالت دوم، مقايسه باورهاي ديگر مردم هندو-اروپايي (بخصوص هندو-آريايي ها) با باورهاي ايرانيان باستان است. ريگ ودا، قديميترين بخش وداهاي هندو-آريايي، يکي از بهترين منابع موجود براي پي بردن به اصول اعتقادي و جشنها و مراسم اقوام آريايي (هندو-ايراني) است. باورهاي اقوام ديگر مانند سکاها، نورستاني ها، و مردم ايراني زباني که در ماوراالنهر و مناطق شرق کوه هاي پامير زندگي مي کردند نيز مي توانند الگوهاي ما براي فهميدن باورهاي ايراني هاي باستان باشند.
در اوستا، بخصوص در گاثاها و بقيه يسناها که قديمي ترين بخش هاي اين کتاب هستند، هيچگاه صحبتي از نوروز و جشنهاي وابسته به آن نشده است. مراسم اوستايي اصولا" نيايشهايي به امشاسپندان مختلف و فره وشي ها هستند. يسناها سرودهايي هستند که براي ستايش ميترا، آناهيتا، ورونا، هوم، و ديگر امشاسپندان نوشته شده اند که در جشنهاي وابسته به آنها بايد خوانده شوند (کلمه هاي "جشن" و "يسنا" از يک ريشه هستند). در نتيجه، دربخشهاي قديم اوستا ذکري از جشنهاي نوروز، چهارشنبه سوري، سيزده بدر و يا حتي سده نداريم.
نخستين نشانه از نوروز در اوستا، در فرگرد دوم "ويديودات" است که در ضمن توضيح زندگي "ييم" (جمشيد)، به دستور برگزاري نوروز نيز اشاره شده (اين روايت را فردوسي نيز ذکر مي کند). اما ويديودات از اخيرترين بخش هاي اوستاست که به احتمال زياد يا در دوران ساساني نوشته شده و يا در آن دوران به طور کامل بازنويسي شده و بسياري از باورهاي زرتشتي ساساني در اين کتاب وارد شده.
با نگاه کردن به باورهاي مندرج در ريگ ودا نيز اثري از مراسمي مانند جشنهاي بالا نمي بينيم. جشن شروع سال در نزد اين اقوام اهميت زيادي نداشته و ذکر خاصي از برگزاري مراسم بخصوصي براي آن نمي کنند. همچنين در باورهاي مردم نورستان افغانستان که تا صد سال قبل که به جبر مسلمان شدند، زير نام "کافران" به پرستش خدايان باستاني هندو-ايراني ادامه مي دادند، هيچ اثري از نوروز وجود ندارد، هرچند که جشنهاي سنتي نزد اين مردم کاملا" حفظ شده است.
از طرفي، با نگاه کردن به طرز زندگي اقوام هندو-ايراني و مقايسه آن با اقوام ساکن ايران و بين النهرين، مي توانيم به نتايجي در مورد ريشه هاي تاريخي نوروز و جشنهاي ديگر مربوط به آن برسيم. اقوام هندو-ايراني بطور اعم، از راه دامداري و پرورش اسب زندگي مي کردند و زندگي آنها برمبنان کوچ نشيني بنا شده بود. اين طرز زندگي به اين معني بود که هندو-ايراني هاي باستان (مانند سکاهاي دوران تاريخي، سرمتها، هيونها، مغولان، و ترکها) به دنبال حيوانات خود براي پيدا کردن چراگاههاي سرسبز روان بودند. در دشتهاي محل سکونت اين اقوام، فقط دو فصل زمستان و تابستان معني داشت و به دليل طبيعت نامعمول آن، خط تقسيم و زمان اين دو فصل همواره نامعلوم بود.
اما مردم ساکن فلات ايران، عيلامي ها، کاسي ها، گوتي ها، اورارتو، ميتاني ها، و تا حد بيشتري مردمان ساکن بين النهرين، وابسته به زندگي کشاورزي ساکن بودند. اين بدين معني بود که ترتيب کاشت، داشت، و برداشت محصولاتي نظير گندم، مشغله اصلي اين مردم محسوب مي شد و زمان انجام هرکدام از اين وظايف، اهميت خاصي داشت. مي بينيم که نوشتن تقويمهاي نجومي که برمبناي آن حصول فصلها را معين مي کردند، از دستاوردهاي اين مردم است.
طغيانهاي سالانه رودخانه ها، شروع فصل گرما، زمان برداشت محصول، زمان رها کردن نوبتي زمين ها، همه و همه از مشغوليات زندگي کشاورزي بوده و هستند. به همين دليل، تقسيم سال به دوازده ماه و چهار فصل (که حضورشان در اين منطقه کاملا" حس مي شد)، تقسيم ماه به بيست و هشت روز (بر مبناي تقويم قمري) و وضع کردن هفته، همه از تقسيمات مردم سومر و بابل بود که از طرف مردمان همسايه آنها نيز استفاده مي شد.
از جشن گرفته شدن آغاز بهار در بابل باستان مدارک بسياري در دست داريم. در روز آغاز بهار، پادشاه به سوي معبد مردوک، خداي بابل، مي رفت و با در دست گرفتن دستهاي اين خدا، حمايت او را از سلطنت خود نشان مي داد. بعد از اين مراسم، پادشاه به قصر سلطنتي باز مي گشت و دستور بارعام مي داد که همه مردم مي توانستند به ملاقات پادشاه بيايند.
اهميت اين مراسم را در آنجايي مي توانيم ببينيم که بعد از تسخير بابل از طرف کورش، پادشاهان پارسي تا زمان خشايارشا نيز هرساله اين مراسم را انجام مي دادند. پايان جشنهاي بهاري در روز سيزدهم بهار (که اولين بار در افسانه هاي بابلي به عنوان عدد شوم شناخته شد) با رفتن همه اهالي شهر، از جمله شخص پادشاه، به طرف دشتهاي خارج از شهر اعلام مي شده (نمونه اين رسم را مي توان در داستان حضرت ابراهيم مشاهده کرد).
از سوي ديگر، بسياري از فرهنگ هاي جهان، از بابل باستان گرفته تا سلتهاي اروپايي، مراسمي مانند برافروختن آتش در پايان فصل برداشت دارند. اصولا" روشن کردن آتش بعد از خرمن چيني جزو مراسم بسيار معمول همه جوامع کشاورزي بوده و حتي امروزه نيز در کشورهاي اروپايي مي توان نظير آن را مشاهده کرد. در ايران نيز امروزه در طي مراسم جشن سده (که جشن رسمي پايان فصل برداشت بوده)، برافروختن آتش مرسوم است. به همين ترتيب، مي توان روشن کردن آتش در چهارشنبه سوري را نوعي از همين مراسم دانست.
بطور خلاصه، مي شود حدس زد که جشن آغاز بهار و مراسم روشن کردن آتش و خارج شدن از شهر، از آيينهاي جوامع کشاورزي مقيم ايران بوده است. اما اقوام ايراني بعد از مهاجرت به اين کشور و ساکن شدن در آن، به اقتباس اين مراسم پرداختند و با وارد کردن بعضي از عقايد خود (تشبيه حلول بهار به پيروزي راستي بر دروغ)، آنرا تبديل به جشني کاملا" ايراني کردند.
اين جشن، که شايد از دوراني حتي قبل از زمان هخامنشي بوسيله اين مردم برگزار مي شده، تا مدتها جشني مردمي بوده که توانسته به دليل طبيعت غير ديني و غير سياسي خود، به جشني عمومي براي همه مردم تبديل شود و کم کم به صورت جشني درآيد که حتي دستگاه دولتي اشکاني و ساساني نيز آنرا به عنوان مراسم رسمي خود انتخاب کند.
هفت سین
با فرا رسيدن سال نو، سفره مبارك هفت سين را مي گسترانيم.سفره‌اي از هفت گونه گياه و دانه و خوردني دلپذير. آب و آيينه، شمع و چراغ، نقل و نبات و گل و سبزه در آن مي نهيم، كتاب آسماني خود را مي گشاييم و در لحظه حلول سال نو در برابر سفره‌اي از بركت الهي و به اميد رونق و بهبود و معيشتي بهتر دست به دعا برمي داريم.
هفت شين
برخي از محققان معتقدند كه پيش از اسلام، در اين سفره هفت شين مي گذاشته اند همچون شمع ، شيريني ، شير، شراب ، شهد و شاهدانه و يا هفت گياه چيده‌شده سودمند به صورت هفت‌چين و يا هفت سيني از خوردني هاي مطلوب است اما قرن هاست كه در سفره عيد هر ايراني هفت گونه خوردني و سبزه كه حرف نخست آن سين است، چيده مي شود و آن چنان كه پيداست سخن بر سر حرف سين يا چين يا شين نيست بلكه محتواي سيني ها يا ظروفي كه خوردني در آن مي نهند اهميت دارد و محتواي ظرف ها نمادهايي در سفره هفت سين هستند.
روايات گوناگون از هفت سين
در گذشته عدد هفت خوش يمن ،مبارك و حتي مقدس تلقي مي شده است.هفت‌سین در مراسم نوروزی به روایت‌های گوناگون به وجود آمده است، گروهی از پژوهشگران بر این باورند كه درجشن نوروز، میوه‌ها ، شیرینی‌ها و خوراکی‌ها را در هفت عدد از سینی‌ها می‌چیدند و بر سفره نوروزی می‌گذاشتند و آن را هفت‌سینی می‌گفتند که بعدها در طول زمان به هفت‌سین تبدیل شده است.
گروهی دیگر چنین باور دارند که در زمان‌های پیش و به هنگام نو شدن سال بر سفره نوروزی هفت شين مانند شیر، شکر، شیرینی، شربت، ... مي گذاشتند که به تدریج به هفت‌سین تبدیل شده است.گروهی دیگر بر این گمانند که ابتدا هفت‌چین یعنی هفت نوع چیدنی از درخت،بوده است که بعدها به هفت‌سین تغییر یافته است.
چرا «هفت» در سفره هفت سين
عدد هفت كه جمع سه و چهار است، نزد رياضيدانان به سبب شكل هندسي مثلث و مربع كه اشكال همگن و كامل به شمار مي آيند نمايانگر كمال و به شكلي نمادين، به مفهوم كثرت و تكامل است. هنگامي كه از عدد هفت، يا هفت هزار و... سخن گفته مي شود معناي زياد بودن مد نظر است. در ميان اقوام هند و اروپايي و همچنين هند و ايراني اين عدد خوش يمن و مبارك تلقي شده و در اساس، نقش اين عدد در فرهنگ ملت ها نقشي مثبت است.
واقعيت هاي طبيعي، مشاهده‌ها و تجربه‌هاي مردم در گذر زمان، نقش اديان الهي و باورهاي ديني مردم در توجه ويژه به عدد هفت بسيار اساسي است و از همين روست كه قرن هاست در آيين ها و رسم هاي ايراني نيز اين عدد جايگاهي ويژه دارد. در چيدن و آراستن سفره هفت‌سين نيز نقش اين عدد به خوبي آشكار است.
نگاهي گذرا به واقعيت هاي طبيعي، كتب الهي، باورهاي مردم، هنر معماري، موسيقي، خط و نيز ادبيات ملل نشان مي دهد كه عدد هفت تا چه حد مورد توجه ويژه قرار دارد. در قرآن كريم و نيز نزد مسلمانان ايراني عدد هفت جداي از ساير عددها مورد توجه قرار دارد. در برخي از آيه‌ها و سوره‌هاي قرآن از عدد هفت نام برده شده است و نيز قرآن را مشتمل بر هفت موضوع دانسته‌اند.
مناسك حج هفت مرحله دارد و نخستين قاريان نيز هفت نفر بوده‌اند. در كتاب هاي آسماني انجيل و تورات، بارها و بارها اين عدد با تأكيد تكرار شده است. همچنين نزد زرتشتيان هفت امشاسپند گرامي بوده و در آيين مهر هفت اختر معتبر بوده است. پيشينيان ما نيز زمين و آسمان را داراي هفت طبقه دانسته‌اند و به زمين هفت اقليم مي گفته‌اند كه داراي هفت دريا بوده است.
خلق جهان را در شش مرحله يا گاهنبار گفته اند و در روز هفتم كه پايان خلق جهان است به نيايش و جشن و سرور مي پرداخته اند؛ اين آيين هنوز مشاهده مي‌شود و ادامه دارد. حركت و تغيير شكل ماه در چهار هفته، وجود خوشه ستارگان يا خواهران هفتگانه و همچنين تكامل جنين در هفت ماهگي، رويش دندان كودك در هفت ماهگي، تغيير تكاملي نطفه به جوجه پس از سه هفته و... از مواردي است كه در طبيعت مورد مشاهده و توجه قرار گرفته اند.
باورهاي ملت ها نيز نمايانگر توجه به عدد هفت و نقش آن است. در قديم مصريان به هفت ركن قدرت معتقد بودند، كلداني‌ها هفت طبقه كمال و بابليان هفت طبقه آسمان را باور داشتند، يونانيان به هفت خدا معتقد بودند، هندوان خدايان هفتگانه «آدي‌تيا» را مي پرستيدند و روميان جشن بزرگ هفت مادر يا «سپتي ماترا» را برگزار مي كردند.
بسياري از ملت هاي ديگر نيز متوجه اين عدد بوده‌اند. همچنين از عجايب هفتگانه جهان نام برده شده است. در موسيقي سنتي ايراني هفت دستگاه و در خط هفت شيوه نگارش تعيين كرده‌اند. در هنر و ادبيات نيز توجه هنرمندان و نويسندگان به عدد هفت آشكار است.
در اساس بين اقوام هند و اروپايي و نيز ايرانيان و هندوان، عدد هفت خوش يمن و مبارك تلقي شده است و از همين روست كه در فرهنگ ايراني ما كه بنيانش بر باورهاي ديني استوار است در سفره عيد كه سفره‌اي دلپذير و خوش يمن و سرشار از اميد به بهبودي و رونق بيشتر است، هفت سين چيده مي شود به اين اميد كه سال نو پر بركت و مبارك باشد.
